PhDr. Zdenka Ribarova — odborný profil

Zaměření vědecké činnosti

paleoslovenistika, staroslověnské a církevněslovanské písemnictví se srovnávacím zaměřením, makedonská redakce církevní slovanštiny, dějiny makedonského jazyka; edice památek; paleoslovenistická lexikografie a lexikologie

Současné projekty

Řecko-staroslověnský index

Srovnávací index k slovníkům zpracovávaným v rámci Komise pro církevněslovanské slovníky (redaktor, spoluautor)

Redakční činnost

od r. 2008: členka redakční rady časopisu Slovo (Záhřeb)

Členství ve vědeckých radách a komisích

od r. 2003: předsedkyně Komise pro církevněslovanské slovníky při MKS

od r. 2009: zahraniční členka Makedonské akademie věd a umění (Oddělení lingvistiky a literární vědy)

Ocenění

1989: státní cena Goce Delčeva za knihu Radomirovo evangelium (společně se spoluautorkou R. Ugrinovou-Skalovskou)

Stručný vědecký životopis

1962-1967: Filozofická fakulta UK v Praze (čeština - ruština - srbochorvatština),

jazyková specializace na letních školách chorvatštiny (Zagreb-Zadar) a makedonštiny (Skopje-Ohrid)

1969: doktorát (PhDr.) z oblasti srovnávací slovanské jazykovědy se zvláštním zřetelem ke staroslověnštině - UK Praha

- doktorát v r. 1975 nostrifikován Filozofickou fakultou Univerzity v Záhřebě (platnost pro celou bývalou Jugoslávii): v Chorvatsku titul dr.sc., v Makedonii titul D-r (= Ph.D.)

1975-2008: vedoucí vědecká pracovnice (научен советник) Oddělení dějin makedonského jazyka Ústavu makedonského jazyka při Univerzitě sv. Cyrila a Metoděje ve Skopji, RM

2000-2005 vědecká pracovnice Oddělení paleoslovenistiky a byzantologie SLÚ AV ČR (vedlejší pracovní poměr)

od 1. 1. 2009: SLÚ AV ČR - vědecká pracovnice Oddělení paleoslovenistiky a byzantologie

Bibliografie

Monografie

Pregled češke gramatike s vježbama. Liber Zagreb 1977, 2. izd., Zagreb 1991

Граматика на чешкиот јазик. I дел: Граматика, II дел: Вежби. Скопје 1997 (s D. Rousovou)

Cvičebnice makedonštiny. Brno 1998

Јазикот на македонските црковнословенски текстови. МАНУ Скопје 2005.

Палеославистички студии. Посебни изданија, кн. 63, ИМЈ Скопје 2009.

Češka gramatika s vježbama. Zagreb (v tisku), (se S. Ribarovou)

Edice

Радомирово евангелие. Стари текстови IV, ИМЈ Скопје 1988 (s R.Ugrinovоu-Skalovskоu)

Knjiga proroka Jone. Slovo 37, 1987, s. 123-159; edice textů: s. 137-157 (= Tisuću i sto godina od smrti Metodijeve. Ćirilometodsko kulturno-književno nasljeđe u Hrvata, Zagreb 1988, s. 123-159)

Vajsova proučavanja prijevoda Malih proroka iz Brevijara Vida Omišljanina, Slovo 44-46, 1994-96, Zagreb 1996, s. 27-34. Add: Vajs J., Staroslověnský překlad Malých proroků. Příspěvek k dějinám staroslov. překladu Písma (edd. Ribarova Z.), Slovo 44–46, 1994–96, Zagreb 1996, s. 35-42

Григоровичев паримејник I. Текст со критички апарат. МАНУ Скопје 1998 (se Z. Hauptovou)

Григоровичев паримејник II. Лексика. Index verborum, МАНУ Скопје (v tisku)

Ф. В. Мареш: Компаративна фонологија и морфологија на македонскиот јазик. Синхронија и дијахронија. УКИМ Скопје 2008 (hlavní redaktorka)

Slovníky, indexy

Речник на македонските црковнословенски текстови. Пробна свеска. ИМЈ Скопје 1978, XXXVII+48 str.[ред. Р. Угринова-Скаловска] (spoluautorka: str. XVIII–XXXVII; 1-48)

Индекс кон Речникот на македонските библиски ракописи. Македонистика 4, Скопје 1985, 21-460 [ред. В. Десподова, З. Рибарова] (redaktorka, spoluautorka)

Ribarova Z., Indexy k Staroslověnskému slovníku [red. E. Bláhová], Práce Slovanského ústavu AV ČR (Nová řada, svazek 16), Praha 2003

Речник на црковнословенскиот јазик од македонска редакција. Toм I. Вовед. А–Б, ИМЈ Скопје 2006. , 542 стр. (hlavní redaktorka, spoluautorka)

Речник на црковнословенскиот јазик од македонска редакција. Том II. Св. 8-11. vъ - vъslъpati, ИМЈ Скопје 2008n. (hlavní redaktorka, spoluautorka)

Řecko-staroslověnský index / Index verborum graeco-palaeoslovenicus, Tomus I, fasc. 1-7n, Praha – Pragae 2008n.

Македонска енциклопедија (25 hesel), MANU Skopje 2009

Rječnik crkvenoslavenskoga jezika hrvatske redakcije. II. díl, seš. 18-20. Glavni urednici: Z. Hauptová, Z. Ribarova, Zagreb 2011n.

Studie a kapitoly v knihách

Příspěvek k rozboru Ochridských listů. In: Симпозиум 1100-годишнина од смртта на Кирил Солунски 2, МАНУ Скопје 1970, s. 135-148.

Iz proučavanja imperativa u staroslavenskom jeziku (Negativni imperativ u staroslavenskom jeziku u usporedbi sa stanjem u drugim slavenskim jezicima). In: Slovo 22, 1972, s. 52-84.

Кон правописот на носовките во северномакедонските текстови (Мешање на носовките во Радомировото евангелие), In: Македонски јазик 35, 1984, s. 197-204.

Охридските традиции и јазикот на македонската средновековна писменост. In: Климент Охридски. Студии, Скопје 1986, s. 56-77.

Преводната литература со библиска содржина во македонската книжевност. In: Средновековна македонска книжевност, Македонска книга, Скопје 1991, s. 79-131.

Makedonská redakce církevní slovanštiny. In: Slavia 60, 1991, s. 248-263 (=Palaeoslovenica, Praha 1991, s. 24-39).

Местото на Радомировото евангелие меѓу македонските црковнословенски текстови. In: Studia linguistica polono-jugoslavica 6, Сарајево 1991, s. 19-29.

Кирилометодиевската традиција во паримејниот текст од триодите Орбелски и Хлудов. In: Реферати на македонските слависти за XI меѓународен славистички конгрес во Братислава, МАНУ Скопје 1993, s. 91-98.

Основни правописни и фонетски особености на Григоровичевиот паримејник. In: Македонските дијалекти воп Егејска Македонија (23–24 XII 1991), МАНУ Скопје 1994, s. 93-99.

Архаизми и иновации во глаголскиот систем на Григоровичевиот паримејник. In: Светите Климент и Наум Охридски и придонесот на Охридскиот духовен центар за словенската просвета и култура, МАНУ Скопје 1995, s. 121-127.

За Речникот на македонските црковнословенски текстови. In: Предавања на XXX меѓународен семинар за македонски јазик, литература и култура. Охрид, 8-22 август 1997 година, Скопје 1998, s. 57-64.

Јазичните слоеви во Григоровичевиот паримејник. In: XII меѓународен славистички конгрес во Краков. Прилози МАНУ XXII, 1-2, Скопје 1997, s. 133-142.

Лексиката на тропарите во Григоровичевиот паримејник. In: Tematy, Księga jubileuszowa w 70. rocznicę urodzin profesora Leszka Moszyńskiego, Gdańsk 1998, s. 180-186.

Взаимоотношение литературных традиций в переводе толкований на псалтырь. In: Средновековна християнска Европа: Изток и Запад. Ценности, традиции, общуване. Medieval Christian Europe: East and West. Tradition, values, communications, София 2002, s. 175-181.

Источнословенски предлошки на македонските ракописи. In: Македонско-украински културни врски (X–XX век). Охрид 21-23 октомври 2003. МАНУ, Скопје 2004, s. 135-144.

Uz nekoliko kršćanskih termina u makedonskim csl. tekstovima. In: Drugi Hercigonjin zbornik (uredio S. Damjanović), Zagreb 2005, s. 367-372.

Осврт врз Речникот на црковнословенскиот јазик од македонска редакција (По повод завршувањето на првиот том). In: Класика – Балканистика – Палеославистика. Материјали од научниот собир по повод одбележувањето на 85-годишнинатата од раѓањето и 60 години научна работка на академик Петар Хр. Илиевски. МАНУ, 18 и 19 ноември 2005, Скопје 2007, s. 161–168.

Srovnávací index k slovníkům zpracovávaným v rámci Komise pro církevněslovanské slovníky. In: Církevněslovanská lexikografie 2006. SÚ AV ČR, Praha 2007, s. 85-105.

Slovní zásoba parimejníku v makedonském církevněslovanském slovníku. In: Slovо 56-57, Zagreb 2008, s. 497-506.

Белешки за лексиката на псалтирните стихови во Григоровичевиот паримејник. In: Прилози МАНУ. Одд. за лингв. и лит наука, XXXV – 2, Скопје 2010, s. 105-114.